Pirinç, yeryüzünün en eski yiyeceklerinden biridir. Dünya nüfusunun yarısından fazlası için beslenmede büyük bir önem taşır. Sulak çeltik tarlalarında yetişir. Yemeklik olarak kullanıldığı gibi, pirinç unu, pirinç kepeği, pirinç yağı gibi yan ürünleri vardır. Pnömatik taşıma ve iletim yöntemi prinç ve çeltik için uygun bir alternatiftir. Pirinç ve çeltik, hava basıncı veya vakum ile taşınabilen bir tarım ürünüdür. Çeltik kurutma makinaları ve çeltik fabrikalarında helezon ile taşınan çeltikte oluşan kırma problemleri havalı nakil sistemlerinde görülmemektedir. Bu nedenle ürünün ekonomik değeri korunmaktadır.
Pnömatik pirinç ve çeltik iletim sistemlerinde farklı uygulamalar için farklı sistemler kullanılmaktadır.
Örnek Uygulamalar
Paketleme:
Çuval, big bag, konteyner gibi taşıma ortamlarına pirinç ve çeltik dolumu yapılır. Vakumlu taşıma sistemi ile pirinç silo, depo veya zeminden çekilir.
Kamyon / traktör çeltik yükleme boşaltma:
Depo, silo veya yerde bulunan çeltik vakum ile çekilir, kamyon veya römörka taşınır. Kamyon ve römorktan alınır, silo, depo veya zemine boşaltma yapılır.
Fabrika içi pirinç ve çeltik taşıma:
Silo, depo, yer, boşaltma çukuru ,makina çıkışı gibi yerlerden yine tesis içindeki yerlere taşınır. Çeltik kurutma makinasına çeltik yükleme, devir daim işlemi, çeltik kurutma makinasında kurutulmuş çeltiğin kamyona yüklenmesi gibi işlemler pnömatik mısır taşıma sistemi ile yapılmaktadır. Havalı taşıma sisteminin bir avantajı da çeltik kurutma işlemine katkıda bulunmasıdır. Polimak tarafından geliştirilen sıcaklık ayarlı pnömatik hava pompası ile taşıma havasının sıcaklığı ayarlanabilmektedir. Böylece çeltik kurutma makinaları için enerji tasarrufu sağlanmaktadır.
Binalar / fabrikalar arası pirinç ve çeltik taşıma:
Pirinç ve çeltik farklı binalara taşınır. Silodan fabrikaya, fabrikadan depoya aktarılabilir.
Çuval Boşaltma:
Çuval içinde bulunan pirinç ve çeltik, bunkere boşaltılarak pnömatik nakil hattına aktarılır. Boru hattı ile istenilen silo, mikser veya kazana pirinç ve çeltik dolumu yapılır.
Silo Doldurma Boşaltma:
Kamyon, zemin, bunker gibi yerlerden alınan çeltikten siloya dolum yapılır. Silo içinde bulunan çeltik ile kamyona yükleme, fabrika, makine veya başka bir siloya taşıma işlemi yapılır.
Kamyondan depo zeminine pirinç ve çeltik boşaltma
Silo içinden kamyona pirinç veya çeltik yükleme işlemi
Helezon ve pnömatik sistem ile silo dolumu
Zeminden vakum ile silo dolumu
Yerde bulunan çeltiğin vakum ile çuval veya bigbag gibi paketlere doldurulması
Çuvaldan siloya pirinç dolumu
Silolarda bulunan farklı malzemelerin dozajlama ile mikserde karıştırılması
Seyyar Pnömatik Çeltik Yükleme Boşaltma Sistemi
Seyyar pnömatik nakil ve iletim sisteminde vakum hortumu ile çekilen prinç veya çeltik istenilen yere hava basıncı ile taşınır. Temel bileşenleri hava körüğü (blower), hava kilidi, ve siklon sistemidir. Vakum hortumu dökme çeltiği veya pirinci silodan, yerden veya kamyondan çeker. Çekilen pirinç boşaltma sistemi ile istenilen yere aktarılabilir. Kamyona, siloya, depoya dolum yapılabilir. Bu sistemi kullanmak için bir kişi yeterlidir.
Seyyar pnömatik taşıma sisteminin avantajları:
– Buğday, arpa, mısır, soya, pirinç gibi malzemelerin hiç zarar görmeden ve kırma yapmadan hava yardımı ile taşınmasını sağlar.
– Çeltik yerden, kamyondan veya silodan vakum ile çekilir ve yine yere, kamyona veya siloya aktarılır.
– Helezonun ulaşamadığı yerlerde rahatlıkla kullanılabilir
– Çeltik yatayda 80 metre dikeyde 40 metre mesafeye taşınabilir
– Sistem elektrik motoru ve dizel motoru ile çalıştırılabildiği gibi, traktör ile de çalıştırılabilir.
– Kamyon, traktör gibi taşıtlara takılabilen az yer kaplayan, istenilen kapasitede taşıma sistemleri mevcuttur.
Pnömatik Taşıma Sistemlerinin Konveyör, Helezon ve Elevatörlere göre avantajları
– Konveyor, elevatör ve helezonlu taşıyıcılarda malzeme genellikle doğrusal yolları takip eder. Helezonlar tamamen doğrusal taşıma yaparlar. Mal yatay, dikey veya eğimli taşınabilir. Helezon ile taşıma mesafesi kısadır. Kovalı elevatör sistemleri ise genellikle sadece dikey doğrultularda malzeme taşır. Konveyör sistemleri ise genellikle yatay düzlemde çalışır. Konveyor ile taşınan malzemelerde sağa sola dönüşler yapmak mümkündür. Helezonlu sistemlerin küçük boyutluları taşınabilmekte ve yer değiştirilebilmektedir. Bunun dışında hem helezon, hem kovalı elevatör hem de konveyörler uygulama ortamlarında sabit bir zemine monte edilirler. Pnömatik taşıma sistemleri boyutlarına göre hem sabit hem de seyyar olarak üretilebilir. Malzeme iletim yolu yatay, dik veya kıvrımlı olabilir, herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır. Aynı zamanda koveyör ve elevatör sistemlerinin aksine taşıma hattı için yer ihtiyacı da çok azdır. Gerektiğinde sadece boru hattının yönü ve yeri değiştirilerek farklı yönlere taşıma yapmak mümkündür. Kovalı elevatör, konveyör ve helezon sistemlerinde değişiklik ve ekleme yapmak çok daha zordur.
-Kovalı elevatör ve konveyorlü makinalarda bir çok mekanik parça, motor, redüktör ve bilya bulunmaktadır. Parça sayısı fazla olduğu için arıza yapma ihtimali yüksektir. Elevatör ve konveyörlerin parça bakımı ve değiştirme işlemleri de zahmetlidir. Özellikle uzun mesafeli konveyör sistemlerinde sadece bilya değişimi bile çok maliyetli ve zaman alan bir işlemdir. Havalı taşıma sistemlerinde genellikle blower ve hava kilidi adı verilen iki temel cihaz ile bunları çalıştıran motor ve redüktör bulunmaktadır. Sistemin diğer bileşenleri boru hattı, siklon ve silo gibi öğelerdir. Konveyör ve elevatör sistemlerine göre çalışan ve hareket eden parça sayısı çok daha az olduğu için pnömatik taşıma sistemlerinin arıza yapma riski de düşüktür. Tamir ve bakım işlemleri kısa sürede bitirilebilmektedir.
– Helezon ile taşıma işlemi özellikle mısır, fındık, çekirdek gibi hassas malzemeler için uygun değildir. Bu tip malzemeler helezonun dönen parçaları arasında kolaylıkla sıkışıp kırılabilmektedir. Havalı taşıyıcılarda ise taşınan malzemeye zarar verecek herhangi bir ekipman bulunmamaktadır.
– Kovalı elevatör ve konveyör sistemleri genellikle malzemeyi açık bir ortamda taşımaktadır. Özellikle tozlu malzemelerde ortama toz karışması, hareketli ekipmanların kirlenmesi gibi problemler olabilmektedir. Gıda malzemelerinin elevatör ve konveyör ile taşınmasında ortama dağılan gıda parçacıkları bakteri olulşumu riskini doğurmakta, hijyen problemlerine sebep olmaktadır. Hava ile taşıma sistemlerinde ise malzeme kapalı borular içinde iletilmektedir. Ortama herhangi bir toz, partikül yayılımı olmamaktadır.