Bir çok organik ve sentetik malzemeden ve metallerden açığa çıkan tozun ortam koşullarına bağlı olarak patlama riski bulunmaktadır. Bu tür maddeler bulundukları ortamda havaya yeterli konsantrasyonlarda karışırsa ve bir ateşleme kaynağıyla temas ederse patlamalara neden olabilir. Proses güvenliğinin sağlanabilmesi için patlayıcı tozların bulunduğu proseslerin ATEX standartlarına uygun tasarlanması , ekipmanların ilgili yönetmeliklere uygun seçilmesi ve işletilmesi gerekmektedir. Kömür tozu, un, şeker, alüminyum tozu, nişasta, gıda ürünleri, tekstil ürünleri, ahşap tozları ve plastik gibi hammaddeler belli bir tane boyutunun altında ve belli bir yoğunluğun üzerinde iken toz patlama riskini oluşturmaktadır.
Toz patlamaları, havada asılı duran, metal yüzeyler üzerinde tabaka halinde bulunan veya borular içerisinde akan tozların sürtünme, kıvılcım, ısınma vb etkenler ile çok kısa sürede alev alması ve anlık basınç artışı ile oluşmaktadır.